Dit boek presenteert allereerst in een helder overzicht de gnostische beweging in de eerste eeuwen van onze jaartelling als een specifieke expressie van een brede onderstroom in de westerse cultuur, die vanaf de Oudheid tot New Age grote invloed heeft uitgeoefend. In alle vormen van gnosis ging het – en gaat het nog steeds – om inzicht in de samenhang der dingen (“gnosis” betekent “kennis”), als persoonlijke bevrijding en godskennis in één.Aan de orde komen de overlevering en de inhoud van de gnostische literatuur, met aandacht voor alle authentieke gnostische teksten. De (veelal negatieve) respons van de kant van kerkvaders en filosofen wordt eveneens toegelicht. Een dergelijk overzicht bestond tot nu toe in Nederland nog niet en is ook daarbuiten uiterst zeldzaam. In het voorlaatste hoofdstuk wordt uitgebreid ingegaan op het wezen en de (mythologische) uitdrukkingsvormen van de antieke gnosis. Ook de gnostische opvattingen over Jezus komen ter sprake. Na het inleidende deel biedt de auteur een vertaling van vijf authentieke gnostische teksten uit de handschriftenvondst van Nag Hammadi, voorzien van uitvoerige inleidingen en toelichtingen. De geselecteerde teksten zijn: Het Apocryphon of Geheime Boek van Johannes (in de lange recensie), Het Wezen van de wereldheersers, De Oorsprong van de wereld, Eugnostus de Gelukzalige en De Donder – Volmaakte Geest. Deze vijf teksten geven een duidelijk beeld van de wijze waarop gnostische mythen geconstrueerd en verder ontwikkeld werden. Ze zijn rechtstreeks uit het Koptisch vertaald; in vertaling en commentaar zijn de nieuwste wetenschappelijke inzichten verwerkt. Gnosis in de Oudheid Nag Hammadi in context "Deze stroming is ons zo sympathiek dat ik me afvraag of we er geen nieuwe knuffelreligie van maken ? zoals we dat met het boeddhisme hebben gedaan, maar dat is een ander verhaal. Vandaar dat ik blij ben met het recent verschenen boek Gnosis in de Oudheid, van Roelof van den Broek. De emeritus hoogleraar Geschiedenis van het christendom doet iets wat alleen mensen kunnen die een onderwerp volkomen in de vingers hebben: in ??n en dezelfde beweging maakt hij het complexer en eenvoudiger. Complexer doordat hij laat hij zien dat het beeld dat leken zoals ik van de gnosis hebben, veel te simpel is. Zo heeft er nooit zoiets als ?de gnosis? bestaan en hangen lang niet alle gnostici de gedachte aan dat deze wereld door een slechte God geschapen is. En eenvoudiger doordat hij uit de vele verschillen toch vijf ?gemeenschappelijke trekken? destilleert." Maarten Meester, ?De gnosis als nieuwe knuffelreligie?, in Volzin 14, pp. 18-20 Zie hier de PDF van het artikel www.volzin.nu 16-07-2010 Maarten Meester Tijdschrift Volzin