Kindercentra managen vraagt speciale talenten. Het aansturen van de organisatie en haar medewerkers moet gecombineerd worden met een visie op de inhoud van het werk, zowel vandaag als in de toekomst. Daarnaast brengen de wet- en regelgeving in Nederland en Vlaanderen nieuwe verantwoordelijkheden mee. Bovendien vallen nogal wat zekerheden weg doordat onze maatschappij meer divers en complex wordt. Er zijn meer meningen dan ooit over wat goed is voor kinderen en hun ouders. Het debat over de kinderopvang ligt open. Het handboek Pedagogisch management in de kinderopvang wil een leidraad bieden voor het debat over eigentijdse kinderopvang. Het boek bestaat uit drie delen. Het eerste deel geeft inspiratie voor een pedagogische reflectie en bevat teksten die de blik verruimen en de kinderopvang in internationaal, sociaal en politiek perspectief plaatsen. Het tweede deel rapporteert over inspirerende praktijken uit buiten- en binnenland. Bekende modellen als van het Emmi Pikler-instituut of de Reggio-benadering worden kritisch tegen het licht gehouden, maar ook bij ons mogelijk minder bekende uitwerkingen als de Zweedse förskola, de Britse Integrated Centres en de Franse crèches parentales komen aan bod. Het derde deel reikt een basis aan voor een effectief management in de kinderopvang. Met een visie alleen beheer en ontwikkel je immers nog geen organisaties. Veel aandacht gaat uit naar het bevorderen van motivatie en zelfsturing van teams. Een brede groep deskundigen uit Vlaanderen, Nederland en Groot-Brittannië werkte mee aan dit handboek. Zij staan garant voor een veelzijdige discussie. Deze uitgave is dan ook een naslagwerk voor managers zowel als do-centen en beleidsmakers. Inhoudsopgave
Inleiding 9
Deel 1 Pedagogische reflectie
Inleiding 15
1. Een stapje terug: historische perspectieven – Michel Vandenbroeck 17
1.1 Het begin van de twintigste eeuw 17
1.2 Na de tweede wereldoorlog 20
1.3 Twee discussies uit de jaren zeventig 23
1.4 Eind twintigste eeuw 25
1.5 Kwaliteitszorg door de jaren heen 29
2. Kinderen en Europa – Jan Peeters 32
2.1 Europese acties 32
2.2 Invloed op de Vlaamse kinderopvang 34
3. Kinderopvangsbeleid in Vlaanderen: groei en ontwikkeling 37
Geert Keersmaekers
3.1 Soorten kinderopvang 37
3.2 De rol van Kind en Gezin 39
3.3 Sterke uitbreiding in korte tijd 41
3.4 Meer diversificatie in het opvangaanbod 44
3.5 Actuele ontwikkelingen en de toekomst 46
4. Een noodzakelijke ommezwaai naar professionalisering en 51
duurzaamheid – Jan Peeters
4.1 Personeelsperikelen 51
4.2 Gebrek aan duurzaamheid 54
4.3 Perspectieven 59
5. Kinderopvang in Nederland: van welzijn tot markt 63
Liesbeth Schreuder
5.1 Huidige voorzieningen 63
5.2 Een terugblik 65
5.3 Kinderopvang vanaf 2005 68
5.4 Wat gaat de toekomst brengen? 71
6. De maatschappelijke rol van kinderopvang – Michel Vandenbroeck 74
6.1 De economische functie 74
6.2 De educatieve functie 75
6.3 De sociale functie 77
6.4 Kwaliteit: integratie van de drie functies 78
7. Omgaan met diversiteit – Caroline Boudry, Renilde Claesen, 80
Jan Peeters, Michel Vandenbroeck, Katelijne De Brabandere & Nina Vens
7.1 DECET 80
7.2 Zelfbeeld en beeld van de ander in de praktijk 84
7.3 Inclusie van kinderen met een handicap 88
7.4 Genderdiversiteit 93
7.5 Kinderopvang en kansarmoede 95
7.6 Pijlers voor beleid 96
8. Participatief werken in de kinderopvang – Dirk Brants & 103
Mieke Bruggeman
8.1 Houding of techniek? Doel of middel? 103
8.2 Randvoorwaarden voor participatie 104
8.3 Valkuilen 105
8.4 De participatiematrix: een hanteerbaar praktijkmodel 106
8.5 Participatie van ouders 107
8.6 Participatie van kinderen 109
8.7 Participatie van de buurt 111
9. Dertig jaar empirisch onderzoek naar de Nederlandse 114
kinderopvang – Louis Tavecchio & Ruben Fukkink
9.1 Introductie op het onderzoek 114
9.2 Algemene beschrijving van de empirische literatuur 116
9.3 Drie belangrijke studies 117
9.4 Onderzoeksresultaten in het overige empirisch onderzoek 122
9.5 Conclusies 124
10. Kwaliteit en tevredenheid: meten is weten? – Michel Vandenbroeck 126
10.1 De context van het kwaliteitsdenken 126
10.2 De (zelf)beoordelingsschaal 128
10.3 Tevredenheidsmetingen 130
10.4 Kwaliteit en betekenisverlening 133
Deel 2 Inspirerende praktijken
Inleiding 141
11. Het Emmi Pikler-instituut of het Lóczy-kleintjesoord in 143
Budapest – Veerle Vervaet
11.1 Vier werkprincipes 143
11.2 Succesfactoren van de organisatie 147
11.3 Een kant-en-klaar pedagogisch model? Opgelet voor imitatie! 149
12 Kinderopvang in Zweden – Liesbeth Schreuder 151
12.1 Ontstaan van het huidige Zweedse systeem 151
12.2 De Zweedse voorzieningen 152
12.3 Opvang en educatie in dezelfde voorziening 154
12.4 Wet- en regelgeving 155
12.5 Praktijkbeschrijving 156
13 Reggio Emilia-benadering: ‘Il futuro è una bella giornata...’ 157
Margot Meeuwig & Tienke van der Werf
13.1 De kindercentra van Reggio Emilia 157
13.2 Van kleine pedagogiek naar integrale pedagogiek 159
13.3 Pedagogische concepten 161
13.4 Pedagogische documentatie 163
13.5 En niets zonder plezier... 166
14. De beweging van de oudercrèches in Frankrijk – Jan Peeters 168
14.1 Ouders aan het roer 168
14.2 Actief in het dorp of de buurt 169
14.3 Een cultiverende miniwereld 171
14.4 Opvoedingsondersteuning binnen een netwerk 172
15. Early Excellence Centres: een model van geïntegreerde zorg 173
Christine Pascal & Tony Bertram
15.1 Beleidsontwikkelingen in het Verenigd Koninkrijk 173
15.2 Organisatieontwikkeling EEC 176
15.3 Voordelen van de geïntegreerde voorzieningen 179
15.4 Lessen uit de evaluatie 182
16. Buurtgerichte kinderopvang in Vlaanderen – Chris De Kimpe 185
& Michel Vandenbroeck
16.1 Een doordachte ouderwerking 185
16.2 Buurtwerking 187
16.3 Respect voor diversiteit 188
16.4 Tijd voor kwaliteit 188
Deel 3 Management
Inleiding 193
17. Kwaliteitszorg – Dirk Brants 194
17.1 De context 194
17.2 Uitgangspunten 195
17.3 Het kwaliteitshandboek 196
17.4 EFQM als mogelijk basismodel 198
18. Management in de kinderopvang – Franky De Meyer 202
18.1 Management in de non-profitsector 202
18.2 De taakinhoud van een verantwoordelijke 205
18.3 Beleidsmatig werken in de kinderopvang 208
18.4 De eigenheid van de kinderopvang 210
19. Zelfsturing en motivatie – Bob Buyse 213
19.1 Basis voor zelfsturing 213
19.2 Het proces van zelfsturing en coaching 214
20. Het trajectmodel: begeleiding van zelfsturing – Jef Scheirlinck 220
20.1 Het klimaat in een organisatie 221
20.2 Het trajectmodel 223
20.3 De leidinggevende als coach 226
20.4 Terugblik en conclusie 228
21. Personeelsbeleid: competentie en diversiteit – Franky De Meyer 231
21.1 Competenties worden belangrijker 231
21.2 Competentiebeleid, essentieel onderdeel van een personeelsbeleid 234
21.3 Beleidselementen personeel en competenties 237
21.4 Fundamenten van een leerbeleid 240
22. Positie en fasering, twee sleutels om te onderhandelen 243
Franky De Meyer
22.1 Rollen bij conflicthantering 243
22.2 Een stappenplan voor de bemiddelaar 246
22.3 Het model contrapunt: drie pijlers voor efficiënt onderhandelen 248
22.4 Interculturele communicatie 252
22.5 Model voor interculturele communicatie 255
23. Ouderbeleid: een voorbeeld van het managen van 259
veranderingsprocessen – Anke van Keulen
23.1 Introductie innovatieproject 259
23.2 Instrumenten om de projectdoelen te realiseren 261
23.3 Implementatie en beleid 264
23.4 Resultaten 265
Literatuur 271
Over de auteurs 279
Noten 283
Ik heb een vraag over het boek: ‘Pedagogisch Management in de kinderopvang - ’.
Vul het onderstaande formulier in.
We zullen zo spoedig mogelijk antwoorden.